Veer sjrieve ings mei 1857 es op ‘ne sjoane veurjaorsjdaag bekker Dorren, vreug in de mörge, door de Stjasjónssjtraot löp. Hae haet zien vrouw sjarmant ónder d’n erm en baove zienen diekke zjwarte knevel twinkele gruètsj zien sjtaol-blauw ouge. Zouste neet gruètsj zin? Zien vrouw geit groat en hae wilt ‘ne zörgzame vader zin.
Ze gaon de Lei op, langs hotel ‘Vossen’, nao de sjtase, um mèt d’n trein van ach oere viefenvièrtig nao Aoke te vare.
In Aoke, in de groate bazaar van Tiets, waor alles te gelle en dao woort diet iezere kingerbèdsje aangesjaf. ’n Waek later woort diet bèdsje door twiè Duutsje bezörgersj ónder de Baoge aan de bekkeriejspaort oetgela en op nommer veer binnegedrage.
Op 30 auguustes 1857 waor ’t zoawied. Theodeurke Dorren zaog ’t laevesleech! Wie de wiesvrouw häöm get hou gefatseneerd en ‘m in d’n ièrsjte wingel driède, begoes ’t menneke helsj te kwaeke. Hae waor van aavank aaf ‘ne vriebuiter, dae neet zoa gaere te sjtram ingewiekkeld waor. Hae sjpartelde sebiet mèt al zien puètsjes, krek e sjpiènverkske en de ganse femiele waor mer get bliej drum, dat me zoa e deep bèdsje gegolle hou.
Hie in diet bèdsje woort oos Theike gelag en in diet bèdsje leet ‘r zien ièrsjte puupke, lachde hae veur d’n ièrsjte kièr, maakde hae mènnigen dook good vol en huèrde hae de ièrsjte Vallekebergse weurd :
“Woa ies ’t kaelke dan ?”
“Hae ies krek ziene groatvader.”
“Hae haet ‘ne zeve-zöldersj-kop.”
“Kóm noe, maak ’t e bieteke , hae haet ouch get voert van tant Anzjelien.”
“Moet geer die kraluigskes zeen.”
“Dat sjpiets naeske belaof get.”
Hièl get gewiechtige, wies Vallekebergse geziechter versjene in die kraomdaag hie baove diet kingerbèdsje en d’n eine zaog nog miè drin es d’n andere. Dees Vallekebergse profete krege miech ouch nog geliek;
’t Priejke drónk en aot good en greujde wie kuèl in de gemèsde koalef.
Kwoalek neuge maond trok ‘r ziech rech en op d’n daag aaf èlf maond, op 30 juli 1858, sjtóng oos vrundsje, hie, mèt zien poezzel-vingerkes tösje d’n draod, rechop en reep “Mamma, deh, deh.”
Vanaaf daen daag lièrde ’t jungske in diet bèdsje, in ’t hoes bie de Geulbröğ, zien modertaal mèt ’t drinke van de modermèlk: mèlk, boteremke, kekker, heit, kalle, kieke, kiès, dao …… .
Vanoet diet bèdsje sjtapde Theodoor de Vallekebergse gemeinsjap binne:
Hae waor op de sjoal ‘nen ievrige jóng, lièrde good zie vak; pattiesjee, meh daonaeve hou hae intresse en geveul veur taal en zeker veur zien eige dialek en ouch veur de toekóms en de laevesbrón van zien gebaortesjtedsje: ’t toerisme.
Hae waor mèt-opriechter van V.V.V. ’t Geuldal, later veurzietter, sikkertaris en penningmeister van die vereiniging. Hae sjtreej veur de naam “Vallekeberg”.
Zien groate taal-prestaasje ies zien woordelies oet 1917. Zièr waerdevol veur ’t beware van ’t oud gedeilte van oos modertaal en de aktiviteite van oos Sjtiechting. Hiemèt krege veer ein van oos bèste brónne en gebruukde ze dankbaar maondeleks in de Geulraod-ziettinge.
In 1937 sjtóngs doe, iezere bèdsje, op de zölder en huèrdes doe ouch zien lètste weurd, veurdat hae zien ouge veurgood sjloot;
“ ’t Ies e sjoan plaetske oos Vallekeberg, blief ’t hoag houte leef luuj. Adiè.”
Daorum,
Väölmaols bedank, iezere bèdsje,
- Doe höbs häöm zoa good besjermp,
- Doe huèrdes zien ièrsjte klanke,
- In diech woort hae good gewermp,
- Al laog ‘r ouch waal ins te janke,
- Aan diech vóng ‘r dan de sjteun
- Um ziech rech-op te trèkke
- Bies ‘r leep in zien ièrsjte sjeun
- En oos dialekleefde begoes te wèkke.
Lewie Pluijmen
Sikkertaris S.V.D.
Vallekeberg, 30-08-2000.
.